خانه
بلاگ
زنجیر تایم چیست؟ - علائم خرابی زنجیر تایم چیست؟
زنجیر تایم چیست؟ - علائم خرابی زنجیر تایم چیست؟
1403/09/03
زنجیر تایم باید همراه با سایر قطعات موتور در شرایط کاری ایده‌آل نگهداری شود تا عملکرد صحیح موتور تضمین شود و از وارد آمدن آسیب‌های جدی به موتور جلوگیری شود. در این مقاله از مجتمع تجاری سپهر، به بررسی دقیق مزایا و معایب زنجیر تایم، علائم خرابی آن و زمان مناسب برای تعویض آن می‌پردازیم.
زنجیر تایم چیست و چگونه کار می‌کند؟
زنجیر تایم قطعه‌ای کلیدی در موتور است که وظیفه هماهنگی و کنترل حرکات پیستون و سوپاپ‌ها را بر عهده دارد. این قطعه باعث می‌شود سوپاپ‌ها دقیقاً در زمان مناسب باز و بسته شوند تا عملیات احتراق به‌درستی صورت گیرد. موتورهای چهارزمانه برای کار کردن نیاز به چهار مرحله اصلی دارند که به شرح زیر است:
مرحله مکش
مرحله تراکم
مرحله انفجار
مرحله تخلیه
در طول هر چرخه، میل بادامک یک بار و میل‌لنگ دو بار می‌چرخند، و این فرآیندها در چهار فاز جداگانه انجام می‌شوند. این همگام‌سازی دقیق یا به اصطلاح تایمینگ (زمان‌بندی) توسط زنجیر تایم یا تسمه تایم انجام می‌شود.
وظیفه اصلی زنجیر تایم این است که مطمئن شود تمامی مراحل به‌درستی و به‌موقع اتفاق می‌افتد. اگر پیستون‌ها و سوپاپ‌ها هماهنگ نباشند، ممکن است موتور از کار بیفتد یا دچار آسیب‌های جدی شود.
انواع زنجیر تایم و ویژگی‌های آنها
زنجیر تایم‌ها در انواع مختلفی طراحی و تولید می‌شوند و بسته به نوع موتور و میزان بار وارد بر آن، از نظر ساختار و عملکرد تفاوت‌هایی دارند. در ادامه، مهم‌ترین انواع زنجیر تایم را معرفی می‌کنیم:
زنجیر غلتکی
زنجیر غلتکی یکی از پرکاربردترین و محبوب‌ترین انواع زنجیر تایم است. ساختار داخلی این زنجیر شامل دو لوب داخلی، دو سلیو که به اتصال چشمی متصل هستند، و دو غلتک در بالای سلیو است. این زنجیر به دلیل ساختار ساده و عملکرد مناسب، در بسیاری از موتورها استفاده می‌شود.
زنجیر بوش
در این نوع زنجیر، دو غلتک با هم ترکیب می‌شوند و سلیوها با قطر بزرگ‌تری طراحی می‌شوند تا به‌طور مستقیم با چرخ‌دنده‌ها درگیر شوند. زنجیر بوش به‌خاطر سطح مفصلی بزرگتر، عملکرد بهتری در شرایط بارهای سنگین دارد و بیشتر در موتورهای دیزلی با کارکرد سریع استفاده می‌شود.
زنجیر دندانه‌دار
این نوع زنجیر به دلیل داشتن دندانه‌های فولادی، به‌عنوان زنجیر بی‌صدا نیز شناخته می‌شود. تیغه‌های میانی و داخلی زنجیر به گونه‌ای طراحی شده‌اند که نیروی انتقال زیادی بین زنجیر و چرخ‌دنده ایجاد می‌کنند. این طراحی باعث بهبود عملکرد و کاهش صدای موتور می‌شود.
زنجیر ترکیبی دندانه‌دار و سلیو
در نوع جدید زنجیرهای تایم، از ترکیبی از طراحی دندانه‌دار و سلیو استفاده می‌شود که باعث بهینه‌سازی حرکت و کاهش نیروی ضربه در هنگام ورود به چرخ‌دنده می‌شود. اگرچه این نوع زنجیر در موتورهای با بار سنگین کمتر مورد استفاده قرار می‌گیرد، اما همچنان در موتورهای سبک به دلیل خواص دینامیکی و آکوستیک بهبود یافته، مورد توجه قرار دارد.
این تنوع در طراحی زنجیرهای تایم نشان می‌دهد که هر کدام بسته به نیاز موتور و شرایط کاری خاص خود، مزایا و کاربردهای متفاوتی دارند.
تفاوت بین تسمه تایم و زنجیر تایم
تسمه تایم و زنجیر تایم دو قطعه مهم در هماهنگی عملکرد موتور خودرو هستند، اما از لحاظ جنس، عملکرد و نحوه نصب تفاوت‌هایی دارند. تسمه تایم یک تسمه لاستیکی سنگین است که در یک طرف آن دندانه‌هایی تعبیه شده‌اند. این دندانه‌ها با قرقره‌ها و چرخ‌دنده‌ها درگیر می‌شوند تا زمان‌بندی دقیق حرکت موتور را کنترل کنند. اگر کاپوت خودرو را باز کنید، معمولاً تسمه‌های لاستیکی قابل مشاهده هستند، اما در برخی موارد این تسمه‌ها درون یک قاب پلاستیکی یا پوشش محافظ قرار دارند.
از سوی دیگر، زنجیر تایم یک زنجیر فلزی و سنگین است که عملکردی مشابه زنجیر دوچرخه دارد. این زنجیر در داخل محفظه موتور کار می‌کند و به دلیل نیاز به روغن‌کاری مداوم برای حفظ عملکرد بهینه، دیده نمی‌شود. زنجیر تایم باید در محیط داخلی موتور نصب شود تا با روغن موتور روغن‌کاری شده و از اصطکاک و فرسایش جلوگیری شود.
دلیل وجود دو سیستم برای عملکرد مشابه
در گذشته، زنجیر تایم تنها گزینه موجود برای خودروها بود. اما در دهه‌های ۱۹۶۰ و ۱۹۷۰، تسمه‌های تایم لاستیکی معرفی شدند که مزایایی مانند سهولت در تولید، انعطاف‌پذیری بیشتر و دوام بهتر را به همراه داشتند. علاوه بر این، تسمه‌های تایم لاستیکی به مراتب بی‌صداتر از زنجیرها بودند و دسترسی و تعویض آنها نیز ساده‌تر بود. با این حال، در طول زمان مشکلاتی در ارتباط با دوام و عملکرد تسمه‌ها بروز کرد. همین مسائل باعث شد که در دهه ۱۹۹۰، خودروسازان دوباره به استفاده از زنجیر تایم روی آورند.
کدام خودروها از زنجیر تایم استفاده می‌کنند؟
امروزه بسیاری از تولیدکنندگان خودروی مطرح، از زنجیر تایم در محصولات خود بهره می‌برند. به‌عنوان مثال، بیشتر خودروهای BMW و مرسدس بنز به زنجیر تایم مجهز هستند. همچنین، برندهای بزرگ آمریکایی و اروپایی مانند کادیلاک، شورولت، فولکس‌واگن و رنو نیز در برخی از مدل‌های خود از این فناوری استفاده می‌کنند. علاوه بر این، برندهای کوچک‌تر و محبوب‌تری مانند داچیا، هوندا جاز و خودروهایی از فورد، سیتروئن، فیات و برخی مدل‌های مزدا نیز به زنجیر تایم مجهز هستند، نشان‌دهنده استفاده گسترده این فناوری در صنعت خودروسازی امروز است.
مزایا و معایب زنجیر تایم
مزایای زنجیر تایم:
زنجیر تایم به دلیل استحکام فوق‌العاده و طول عمر بسیار بالا شهرت دارد. همچنین، تعمیر و نگهداری آن ساده است، به‌طوری‌که می‌توان در زمان تعویض روغن، سلامت زنجیر را به‌راحتی بررسی کرد. یکی از ویژگی‌های مهم زنجیر تایم، مقاومت در برابر حرارت است؛ این زنجیر فلزی برخلاف تسمه‌های لاستیکی، تحت تأثیر تغییرات دما قرار نمی‌گیرد و در شرایط آب‌وهوایی سرد یخ نمی‌زند، در حالی که تسمه‌های لاستیکی ممکن است در دماهای پایین عملکردشان مختل شود.
معایب زنجیر تایم:
زنجیر تایم در مقایسه با تسمه تایم سنگین‌تر است، که این وزن بیشتر منجر به افزایش مصرف سوخت و در نتیجه افزایش آلایندگی می‌شود و ممکن است کمی از قدرت موتور را نیز کاهش دهد. علاوه بر این، زنجیر تایم به دلیل ساختار فلزی‌اش پرسروصداتر از تسمه‌های لاستیکی است و به دلیل وزن بالای آن، بیشتر در موتورهای بزرگتر استفاده می‌شود. یکی دیگر از معایب زنجیر تایم، هزینه بالای تعویض آن نسبت به تسمه تایم است. همچنین، این زنجیر برای عملکرد بهینه نیاز به روانکاری مداوم دارد.
زمان مناسب برای تعویض زنجیر تایم و علائم خرابی آن
چه زمانی باید زنجیر تایم را تعویض کرد؟ در شرایط عادی، زنجیر تایم باید پس از پیمایش ۸۰,۰۰۰ تا ۱۲۰,۰۰۰ کیلومتر تعویض شود. با افزایش مسافت طی‌شده توسط خودرو، زنجیر تایم نیز بیشتر در معرض مشکلات قرار می‌گیرد. اگر خودروی شما قدیمی است یا کارکرد بالایی دارد، باید به علائم خرابی زنجیر تایم توجه داشته باشید. زیرا در صورت پاره شدن این قطعه، مشکلات جدی برای خودرو ایجاد خواهد شد. بهتر است قبل از خرابی کامل زنجیر تایم، اقدام به تعمیر یا تعویض آن کنید.
علائم خرابی زنجیر تایم: برخلاف تسمه تایم که نیاز به تعویض منظم دارد، زنجیر تایم تنها در صورت آسیب‌دیدگی یا فشردگی نیاز به تعویض دارد. برخی از علائم خرابی زنجیر تایم شامل موارد زیر است:
صدای تق‌تق هنگام استارت یا سکون:
اگر هنگام باز بودن کاپوت و تغییر دور موتور، صدای تق‌تق بشنوید، این ممکن است نشانه‌ای از کشیدگی زنجیر تایم باشد. زنجیر تایم شکسته ممکن است روی چرخ‌دنده‌های میل‌لنگ و میل بادامک بیفتد و صدای تق‌تق ایجاد کند. همچنین ممکن است برخورد زنجیر با پوشش زنجیر تایم باعث ایجاد این صدا شود. در موارد شدیدتر، این وضعیت می‌تواند به برخورد سوپاپ‌ها با پیستون‌ها منجر شود که خرابی جدی در موتور ایجاد می‌کند.
وجود براده آهن در روغن موتور:
براده‌های فلزی در روغن موتور می‌توانند نشان‌دهنده فرسودگی زنجیر تایم باشند. اگر مکانیک در حین تعویض روغن یا فیلتر، تکه‌های کوچک فلزی در روغن مشاهده کند، این احتمال وجود دارد که زنجیر تایم به‌زودی از کار بیفتد. البته این وضعیت می‌تواند به دلایل دیگری نیز رخ دهد، اما باید حتما به‌عنوان هشداری برای بررسی وضعیت زنجیر تایم در نظر گرفته شود.
کاهش قدرت موتور:
کشیدگی زنجیر تایم می‌تواند باعث از بین رفتن برخی از دندانه‌های چرخ‌دنده شود. این امر باعث می‌شود که سوپاپ‌ها در زمان مناسب باز و بسته نشوند، که به نوبه خود، کاهش قابل توجهی در عملکرد موتور و کاهش پاسخگویی آن به فشار پدال گاز ایجاد می‌کند.
هزینه تعویض زنجیر تایم و عوامل مؤثر بر آن
هزینه تعویض زنجیر تایم چقدر است؟
زنجیر تایم به دلیل ساختار مقاوم خود، از دوام بالایی برخوردار است؛ اما هیچ قطعه‌ای در خودرو از خرابی مصون نیست. در صورتی که زنجیر تایم به‌طور مناسب روغن‌کاری نشود، می‌تواند دچار آسیب و سایش بیش‌ازحد شود. در صورت پارگی زنجیر تایم، ممکن است موتور خودرو به شدت آسیب ببیند؛ البته در این حالت، زنجیر تایم به تنهایی مقصر نیست و ایرادات سایر اجزای موتور می‌توانند فشار مضاعفی به زنجیر وارد کرده و منجر به خرابی آن شوند.
هزینه تعویض زنجیر تایم به عوامل متعددی بستگی دارد و می‌تواند متفاوت باشد. یکی از این عوامل، زمان مورد نیاز برای تعویض زنجیر تایم است که ممکن است یک روز کامل طول بکشد. این زمان می‌تواند برای حتی باتجربه‌ترین مکانیک‌ها نیز صدق کند، به‌خصوص زمانی که تمام ابزارهای لازم در دسترس است. بنابراین، هزینه‌های نیروی کار نیز باید به مجموع هزینه‌ها اضافه شود.
سخن پایانی
در نهایت، زنجیر تایم به‌عنوان یکی از اجزای کلیدی موتور خودرو، نقش بسیار مهمی در عملکرد صحیح و کارایی خودرو ایفا می‌کند. مراقبت و نگهداری مناسب از این قطعه می‌تواند از بروز مشکلات جدی و هزینه‌های بالای تعمیر جلوگیری کند. به همین دلیل، انتخاب لوازم یدکی با کیفیت و اصل در هنگام تعویض زنجیر تایم و سایر قطعات موتور اهمیت ویژه‌ای دارد. مجتمع تجاری سپهر به‌عنوان تأمین‌کننده معتبر و جامع انواع لوازم یدکی خودرو، آماده است تا نیازهای شما را در این زمینه برآورده کند. این مجتمع با ارائه محصولاتی با کیفیت و خدمات مشاوره‌ای مناسب، به شما کمک می‌کند تا بهترین انتخاب را برای خودروی خود داشته باشید و از عملکرد بهینه آن اطمینان حاصل کنید.
سؤالات متداول درباره زنجیر تایم
۱. زنجیر تایم چگونه کار می‌کند؟
زنجیر تایم بخشی حیاتی از موتور خودرو به شمار می‌آید که وظیفه هماهنگ‌سازی چرخش میل‌لنگ و میل بادامک را در نواحی مختلف موتور بر عهده دارد. این قطعه امکان باز و بسته شدن به‌موقع دریچه‌های ورودی و خروجی موتور را در زمان‌های مشخص و از پیش تعیین‌شده در هر دور موتور فراهم می‌کند.
۲. نحوه نگهداری از زنجیر تایم چگونه است؟
برای حفظ کارایی موتور و زنجیر تایم، بهترین روش، حفظ پاکیزگی روغن موتور از طریق تعویض منظم روغن خودرو است. این کار می‌تواند به جلوگیری از تجمع آلودگی و آسیب به زنجیر تایم کمک کند.
۳. چه عاملی باعث پاره شدن زنجیر تایم می‌شود؟
زنجیر تایم در طول زمان در معرض حلال‌های طبیعی موجود در بنزین قرار می‌گیرد. در صورتی که زنجیر تایم دچار فرسودگی شود، ممکن است قطعات فلزی ریز از آن جدا شده و به داخل ظرف روغن نفوذ کنند، که این امر می‌تواند منجر به مشکلات جدی‌تری در موتور شود.
خانه
دسته بندی ها
سبد خرید
پروفایل